"از چاپ تا اینترنت: مقاومت در برابر فناوری و هزینههای از دسترفتهی پیشرفت"
(با الهام از دیدگاههای دیوید کریستال و تجربهی ایران در چهار دههی گذشته)
نویسنده: تابان خواجهنصیری
چکیده:
این مقاله به بررسی مقاومت تاریخی نهادهای قدرت در برابر فناوریهای جدید میپردازد، از چاپ در قرن پانزدهم تا اینترنت در قرن بیستویکم. با الهام از دیدگاههای دیوید کریستال، نویسنده و زبانشناس برجسته، این نوشتار نشان میدهد که چگونه ترس از تغییر و از دست دادن کنترل، همواره باعث ایجاد محدودیتها و ممنوعیتها شده است. با مقایسهی تجربهی ایران در چهار دههی گذشته با کشورهایی مانند کرهی جنوبی، استونی، سنگاپور، فنلاند، چین، هند و ترکیه، این مقاله به این سوال پاسخ میدهد که اگر بهجای مقاومت، سیاستهای باز و آزادانهتری در پیش گرفته میشد، چه اتفاقی میافتاد؟ نتیجهگیری اصلی این است که آزادی در دسترسی به فناوریهای جدید میتواند به پیشرفت چشمگیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منجر شود.
مقدمه:
تاریخ نشان میدهد که هر بار فناوریهای جدیدی ظهور کردهاند، نهادهای قدرت با ترس و نگرانی به آنها واکنش نشان دادهاند. از چاپ در قرن پانزدهم که توسط کلیسا بهعنوان اختراع شیطان تلقی میشد، تا اینترنت در قرن بیستویکم که برخی حکومتها آن را تهدیدی برای امنیت ملی میدانند، مقاومت در برابر فناوریهای جدید یک پدیدهی جهانی بوده است. دیوید کریستال، نویسنده و زبانشناس برجسته، در آثار خود به این موضوع اشاره کرده و نشان داده است که چگونه این مقاومتها اغلب بیفایده بوده و حتی میتواند هزینههای سنگینی برای جامعه داشته باشد.
این مقاله با الهام از دیدگاههای کریستال، به بررسی تجربهی ایران در چهار دههی گذشته میپردازد. از انقلاب ۱۹۷۹ تا امروز، ایران شاهد ورود فناوریهای جدیدی مانند ویدیو، فکس، کامپیوترهای شخصی، ماهواره و اینترنت بوده است. در هر مورد، حکومت با ایجاد محدودیت و ممنوعیت سعی کرده است کنترل خود را حفظ کند. اما اگر بهجای این مقاومت، سیاستهای باز و آزادانهتری در پیش گرفته میشد، چه اتفاقی میافتاد؟ این مقاله با مقایسهی ایران با کشورهایی که سیاستهای باز را در پیش گرفتهاند، به این سوال پاسخ میدهد.
در قرن پانزدهم، ظهور چاپ بهطور گستردهای توسط کلیسا بهعنوان اختراع شیطان درک میشد. سلسله مراتب کلیسا نگران بودند که گسترش ایدههای بدون سانسور منجر به فروپاشی نظم اجتماعی شده و جانهای بیشماری را در خطر لعنت ابدی قرار دهد. بهسرعت اقداماتی برای محدود کردن اثرات بالقوه شیطانی آن انجام شد. در کمتر از نیم قرن پس از اولین چاپ کتاب مقدس گوتنبرگ (۱۴۵۵)، فرانکفورت یک اداره سانسور دولتی برای سرکوب ترجمهها و رسالههای غیرمتعارف کتاب مقدس تأسیس کرد (۱۴۸۶)، و بهزودی پس از آن، پاپ الکساندر ششم سانسور را به کتابهای غیرمذهبی نیز گسترش داد (۱۵۰۱). حدود ۴۰۰ سال بعد، نگرانیهای مشابهی درباره سانسور و کنترل در جامعه گسترش یافت، زمانی که جامعه شروع به مقابله با پیامدهای سیاسی ظهور تلگراف، تلفن و فناوری پخش کرد. تلگراف خانواده را نابود کرده و جرم را ترویج میکرد. تلفن جامعه را تضعیف میکرد. پخش رسانهای به صدای تبلیغات تبدیل میشد. در هر مورد، اضطراب ایجاد شده بهطور خاص منجر به جنجالهای زبانی میشد. چاپ این امکان را فراهم کرد که ترجمههای کتاب مقدس به زبانهای محلی در دسترس هزاران نفر قرار گیرد، که به بحثهای مربوط به استفاده از زبانهای محلی در محیطهای مذهبی دامن زد، بحثی که تا امروز نیز ادامه دارد. و زمانی که پخش رسانهای این امکان را فراهم کرد که صدای افراد منتخب به گوش میلیونها نفر برسد، بلافاصله بحثهایی درباره اینکه کدام هنجارها بهعنوان تلفظ صحیح استفاده شوند، چگونه وضوح و قابلیت درک را بهدست آورند، و آیا باید به لهجهها و گویشهای محلی اجازه داده شود یا نه، درگرفت. این بحثها در قرن بیستویکم به همان اندازه قرن بیستم زنده و پویا باقی ماندهاست. [۱]
این بیانات دیوید کریستال، نویسنده و زبانشناس برجسته، نشان میدهد که مقاومت در برابر فناوریهای جدید یک پدیدهی تاریخی است. اما سوال اینجاست: اگر بهجای مقاومت و محدودیت، راههای باز و آزادانهتری در پیش گرفته میشد، چه اتفاقی میافتاد؟ این سوال بهخصوص در مورد ایران، که در چهار دههی گذشته شاهد ورود فناوریهای جدیدی مانند ویدیو، فکس، کامپیوترهای شخصی، ماهواره و اینترنت بوده، بسیار جالب توجه است.
در سال ۱۹۷۹، ایران شاهد انقلابی بود که ساختار سیاسی و اجتماعی کشور را دگرگون کرد. در آن زمان، روزنامهها، مجلات، کتابها، نوارهای کاست، تلکس در ادارات، و رادیو و تلویزیون تنها منابع مورد استفاده مردم و سازمانها برای کسب اطلاع از اخبار و رویدادهای روز بودند. اما بهسرعت فناوریهای جدیدی وارد بازار شدند: دستگاههای ویدیو و ویدیو کاست در کمتر از یک سال پس از انقلاب، فکس در اوایل دههی ۱۹۸۰، کامپیوترهای شخصی و دستگاههای دریافت ماهوارهای در سالهای بعد. هر کدام از این فناوریها که وارد میشدند و مورد استقبال مردم قرار میگرفتند، دولت و حکومت یکی پس از دیگری آنها را ممنوع اعلام میکرد. این ممنوعیتها نه تنها نتوانستند جلوی گسترش فناوری را بگیرند، بلکه باعث ایجاد بازار سیاه و افزایش نارضایتیهای مردم شدند.
اما اگر حکومت ایران بهجای ایجاد محدودیت و ممنوعیت، سیاستهای باز و آزادانهتری در پیش میگرفت، چه اتفاقی میافتاد؟ بدون شک اقتصاد ایران رشد بیشتری پیدا میکرد و ارزش پول ملی به شکل کنونی سقوط نمیکرد و ضعیف نمیشد. نارضایتیهای مردم از حکومت قطعاً کمتر از این بود که امروز میبینیم، و به اصطلاح به غرب بهانهی کمتری داده میشد تا ایران مورد تحریمهای شدید قرار گیرد.
کشورهایی مانند کرهی جنوبی، استونی، سنگاپور، فنلاند، چین، هند و ترکیه نشان میدهند که آزادی در دسترسی به فناوریهای جدید و سیاستهای باز میتواند به پیشرفت چشمگیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منجر شود. این کشورها بهجای ترس از تغییر، از فناوری بهعنوان ابزاری برای پیشرفت استفاده کردند و امروز بهعنوان نمونههای موفق در جهان شناخته میشوند.
بررسی هفت کشور موفق: درسهایی برای ایران
در این بخش، به بررسی تجربهی هفت کشور (کرهی جنوبی، استونی، سنگاپور، فنلاند، چین، هند و ترکیه) میپردازیم که با اتخاذ سیاستهای باز و آزادانه در حوزهی فناوری، توانستهاند به پیشرفتهای چشمگیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دست یابند. این کشورها نشان میدهند که بهجای مقاومت در برابر فناوریهای جدید، میتوان از آنها بهعنوان ابزاری برای پیشرفت استفاده کرد.
۱- کرهی جنوبی: از فقر تا پیشرفت- فناوری
پس از جنگ کره (۱۹۵۰-۱۹۵۳)، کرهی جنوبی کشوری فقیر و جنگزده بود. اما دولت این کشور با سرمایهگذاری گسترده در آموزش، فناوری و زیرساختهای دیجیتال، توانست به یکی از پیشرفتهترین اقتصادهای جهان تبدیل شود. کرهی جنوبی بهجای محدود کردن دسترسی به فناوریهای جدید، آنها را بهعنوان ابزاری برای پیشرفت جامعه پذیرفت. امروز، این کشور بهعنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فناوری در جهان شناخته میشود (مانند سامسونگ و الجی) و در حوزهی فرهنگ (مانند موج کرهای یا K-Pop) نیز تأثیر جهانی دارد.
۲. استونی: جامعهی دیجیتال نمونه
پس از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، استونی کشوری فقیر و با زیرساختهای ضعیف بود. اما دولت این کشور تصمیم گرفت بهجای محدودیت، روی فناوری اطلاعات و دیجیتالیسازی سرمایهگذاری کند. استونی بهسرعت اینترنت را در سراسر کشور گسترش داد و خدمات دولتی را دیجیتالی کرد. امروز، این کشور بهعنوان یکی از پیشرفتهترین کشورهای دیجیتال در جهان شناخته میشود و مفهوم "اقامت دیجیتال" را ایجاد کرده است.
۳. سنگاپور: کوچک اما قدرتمند
سنگاپور پس از استقلال از مالزی در سال ۱۹۶۵، کشوری کوچک و بدون منابع طبیعی بود. اما دولت این کشور با سیاستهای باز و جذب سرمایهگذاری خارجی، توانست به یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان تبدیل شود. سنگاپور بهجای محدود کردن فناوریهای جدید، از آنها بهعنوان ابزاری برای پیشرفت استفاده کرد. امروز، این کشور بهعنوان یکی از مهمترین مراکز مالی و تجاری جهان شناخته میشود.
۴. فنلاند: آموزش و فناوری
فنلاند پس از جنگ جهانی دوم، کشوری فقیر و با اقتصاد ضعیف بود. اما دولت این کشور با سرمایهگذاری در آموزش و فناوری، توانست به یکی از پیشرفتهترین کشورهای جهان تبدیل شود. فنلاند بهجای محدود کردن دسترسی به فناوریهای جدید، آنها را بهعنوان ابزاری برای پیشرفت جامعه پذیرفت. امروز، این کشور بهعنوان یکی از بهترین سیستمهای آموزشی جهان شناخته میشود.
۵. چین: غول فناوری
چین پس از مرگ مائو و آغاز اصلاحات اقتصادی در سال ۱۹۷۸، سیاستهای باز اقتصادی را در پیش گرفت. اگرچه این کشور در حوزهی سیاسی همچنان محدودیتهایی دارد، اما در حوزهی اقتصادی و فناوری، آزادیهای قابل توجهی ایجاد کرد. چین بهجای محدود کردن فناوریهای جدید، از آنها بهعنوان ابزاری برای پیشرفت استفاده کرد. امروز، این کشور بهعنوان یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان شناخته میشود و شرکتهایی مانند علیبابا، تنسنت و هواوی نشاندهندهی پیشرفت این کشور در حوزهی فناوری هستند.
۶. هند: قدرت فناوری اطلاعات
هند در دههی ۱۹۹۰ با اصلاحات اقتصادی و آزادسازی بازار، بهجای محدود کردن فناوریهای جدید، از آنها بهعنوان ابزاری برای پیشرفت استفاده کرد. هند بهسرعت به اینترنت پرسرعت و فناوریهای دیجیتال دسترسی پیدا کرد و امروز یکی از پیشروترین کشورها در حوزهی فناوری اطلاعات است. شرکتهایی مانند TCS و Infosys نشاندهندهی پیشرفت این کشور در حوزهی فناوری هستند.
۷. ترکیه: اقتصاد نوظهور
ترکیه پس از کودتای ۱۹۸۰، سیاستهای اقتصادی آزادانهتری را در پیش گرفت و بهجای محدود کردن فناوریهای جدید، از آنها بهعنوان ابزاری برای پیشرفت استفاده کرد. این کشور بهسرعت به اینترنت پرسرعت و فناوریهای دیجیتال دسترسی پیدا کرد و امروز بهعنوان یکی از اقتصادهای نوظهور در جهان شناخته میشود. ترکیه همچنین توانسته است با استفاده از فناوریهای جدید، صنایع خود را مدرنسازی کند و به یکی از بازیگران مهم در منطقه تبدیل شود.
در پایان، باید به این نکته اشاره کرد که مقاومت در برابر فناوریهای جدید نه تنها مانع پیشرفت میشود، بلکه هزینههای سنگینی را به جامعه تحمیل میکند. اگر ایران نیز بهجای محدودیت و ممنوعیت، سیاستهای باز و آزادانهتری در پیش میگرفت، احتمالاً شاهد پیشرفتهای چشمگیری در حوزههای مختلف بودیم. این موضوع نیاز به بررسی بیشتر و دقیقتری دارد، اما نمونههای جهانی نشان میدهند که آزادی و پذیرش فناوریهای جدید میتواند به رشد و توسعهی کشورها کمک کند.
نتیجهگیری:
مقاومت در برابر فناوریهای جدید نه تنها مانع پیشرفت نمیشود، بلکه هزینههای سنگینی را به جامعه تحمیل میکند. اگر ایران نیز بهجای محدودیت و ممنوعیت، سیاستهای باز و آزادانهتری در پیش میگرفت، احتمالاً شاهد پیشرفتهای چشمگیری در حوزههای مختلف بودیم. اقتصاد ایران رشد بیشتری پیدا میکرد، ارزش پول ملی به شکل کنونی سقوط نمیکرد، و نارضایتیهای مردم از حکومت قطعاً کمتر از این بود که امروز میبینیم. علاوه بر این، به غرب بهانهی کمتری داده میشد تا ایران مورد تحریمهای شدید قرار گیرد.
کشورهایی مانند کرهی جنوبی، استونی، سنگاپور، فنلاند، چین، هند و ترکیه نشان میدهند که آزادی در دسترسی به فناوریهای جدید و سیاستهای باز میتواند به پیشرفت چشمگیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منجر شود. این کشورها بهجای ترس از تغییر، از فناوری بهعنوان ابزاری برای پیشرفت استفاده کردند و امروز بهعنوان نمونههای موفق در جهان شناخته میشوند.
منابع و مآخذ:
۱. کریستال، دیوید. (۲۰۰۶). *زبان و اینترنت*. انتشارات دانشگاه کمبریج.
۲. کریستال، دیوید. (۲۰۱۱). *تاریخچهی زبان انگلیسی*. انتشارات پنگوئن.
۳. فریدمن، توماس. (۲۰۰۵). *جهان مسطح است*. انتشارات فارار، اشتراوس و ژیرو.
۴. هاراری، یووال نوح. (۲۰۱۸). *۲۱ درس برای قرن بیستویکم*. انتشارات اسپیکر.
۵. رادژینسکی، ادوارد. (۱۹۹۶). *استالین: زندگینامه*. انتشارات دابلدی.
کتابهای پیشنهادی برای مطالعه بیشتر:
۱. *انقلاب فناوری: چگونه فناوری جهان را تغییر داد*، نوشتهی مارتین وولف.
۲. *اقتصاد دیجیتال: فرصتها و چالشها*، نوشتهی اریک برینولفسون و اندرو مکافی.
۳. *تاریخ فناوری: از چاپ تا اینترنت*، نوشتهی ملوین کرانزبرگ.
۴. *ایران و مدرنیته: چالشها و فرصتها*، نوشتهی علی میرسپاسی.
به گزارش خبرگزاری تسنیم قراردادی که با روسیه برای ساخت پروژه بزرگ راه آهن رشت - آستارا ایران امضا شده بود، ماه آینده (اردیبهشت ۱۴۰۲) نهایی میشود. مذاکرات فشردهای در دو بخش مالی و فنی برای امضای توافقنامه دوجانبه با روسیه در حال انجام است. پس از آن، قرارداد سه جانبه بین ایران، روسیه و آذربایجان با الحاق جمهوری آذربایجان به این پروژه امضا خواهد شد. کریدور شمال - جنوب در حال حاضر مهمترین کریدور کشور و راه آهن رشت - آستارا نیز مهمترین پروژه ریلی کشور است.
اول شما را نادیده میگیرند، سپس به شما می خندند، بعد با شما می جنگند، آنگاه شما پیروز می شوید." - ماهتما گاندی
یک نکته ی بسیار مهم در مورد رسانه های اجتماعی این است که این رسانه های نوین و بخصوص شبکه های اجتماعی به سرعت می توانند تمام یا بخش قابل توجهی از وقت شما را بگیرند. یعنی به عنوان مثال شما اگر نتوانید کار با فیسبوک یا اکانت توئیتر خود را مدیریت کنید، آنها (دوستان / هواداران) شما را مدیریت خواهند کرد. لزومی ندارد که همیشه آنلاین باشید و به همه سوالات در همان لحظه و به طور آنی پاسخ بگویید. تابان خواجه نصیری - جلسات مشاوره
مدیریت یعنی مدیریت سازمان، خواه این سازمان میخواهد یک کسبوکار عادی ومعمولی، یک موسسه، مدرسه یا سازمان غیرانتفاعی باشد یا یک نهاد دولتی. برای اداره اینها شما نیاز به دانش نوینی دارید که به آن میگویند «مدیریت». این هنر و یا علم نوین، در حقیقت از چگونگی اداره، سرپرستی و چرخاندن امور سازمان، موسسه، شرکت یا کسب و کار شما، کنترل و گردش عملیات، نظارت، سرپرستی، مدیریت، اراده در اتخاذ تصمیم های مهم، حاکمیت و رهبری مجموعه جهت نیل به اهداف مدیریت، از جمله مدیریت دارایی یعنی اعمال مدیریت ویژه بر داراییها سپردهگذاریها (به صورت کوتاهمدت یا بلندمدت) داراییها و سرمایههای اصلی (منقول و یا ثابت و غیرمنقول)، انواع سرمایهگذاریها و منابع انسانی، هدایت و کنترل آنها در کسبوکار شما است. مدیریت شامل فعالیتهای تنظیم استراتژیهای یک سازمان و هماهنگی تلاشهای کارکنان (یا داوطلبان) آن برای دستیابی به اهدافش از طریق منابع انسانی است.